Yến sào hay tổ yến là một loại thực phẩm quý được tạo thành từ nước giãi của loài chim yến. Ở Việt Nam, yến sào được xếp vào hàng Bát Trân, một trong tám món ăn cao lương mĩ vị cho vua chúa. Yến sào có giá thành đắt đỏ bởi chúng có giá trị dinh dưỡng rất lớn và rất quý đối với sức khỏe con người.

Những bí mật về chim yến

Chim yến là một loài chim hoang dã, trung thành, sống bầy đàn và sống trên cao. Chúng là loại chim không bao giờ đậu bay suốt ngày và săn mồi ngay cả khi đang bay. Vận tốc bay tối đa của chim yến có thể lên tới 130-160 km/h. Do đó, chim yến là loài không bị nhiễm cúm gia cầm.

Chim yến thường rất nhạy cảm với mùi lạ, âm thanh lạ, độ ẩm và nhiệt độ. Do đó, môi trường cho yến trú ngụ thường là những vách đá, hang động tự nhiên ngoài vùng biển khơi.

Chim yến một khi đã chọn chỗ ở và làm tổ thì chúng sẽ gần như ở lại suốt đời. Trừ trường hợp bị phá hoại hay khai thác tổ không đúng cách, chúng mới rời đi. Do đó, càng lâu năm, đàn yến sẽ càng đông.

Tổ yến sào được khai thác như thế nào?

Trên thế giới có nhiều loại chim yến khác nhau. Tuy nhiên, chỉ có hai loại yến là Aerodramus fuciphagus và Aerodramus maximus làm tổ bằng nước bọt và có thể khai thác làm thực phẩm. Vào mua sinh sản, chim yến sẽ bắt đầu làm tổ và tổ sẽ hoàn thành trong khoảng 33 – 35 ngày.

Sau khi xây tổ xong, chim yến bắt đầu giao phối và để trứng thường sẽ là 2 trứng và cách nhau 1-4 ngày. Trứng nở sau 22 – 26 ngày và chim con sẽ rời tổ khi đủ 40 – 45 ngày. Trong suốt quãng thời gian này, cả chim bố và chim mẹ thay nhau ấp trứng và kiếm mồi nuôi con.

Để đảm bảo quá trình khai thác tổ yến được đảo bảo an toàn, tránh gây phát hiện bất thường cho chim yến, người ta sẽ thu hoạch tổ yến vào một trong 3 thời điểm:

Khi tổ vừa làm xong, chưa kịp đẻ trứng

Khi chim yến chưa kịp đẻ trứng mà phát hiện ra mất tổ sẽ lập tức xây lại tổ mới. Tuy nhiên tổ yến lúc này thường nhỏ do sau khi đẻ trứng chim yến vẫn tiếp tục xây tổ dày thêm.

Khi trứng chưa kịp nở

Tổ yến khai thác lúc này sẽ lớn hơn, ít tạp chất, nhưng sẽ làm ảnh hưởng đến tổng đàn của chim yến do trứng không được nở.

Khi chim non đã rời tổ

Đây có lẽ là thời điểm thích hợp nhất. Bởi bảo toàn được số lượng chim yến và ít gây ảnh hưởng đến chim nhất. Chim non rời tổ sẽ tiếp tục nhân giống. Và chim bố mẹ vào mùa sinh sản sau sẽ xây lại tổ mới. Tổ yến khai thác vào thời điểm này sẽ đạt kích thước và khối lượng lớn nhất tuy nhiên thường lẫn nhiều tạp chất như lông, phân, tạp chất do chim non đã lớn lên trong tổ yến.

Yến sào có mấy loại ?

1. Hiện tại trên thị trường phân loại theo môi trường sống

Tổ yến sào đảo

Yến đảo là loại tổ yến được đánh giá có giá trị cao nhất so với các loại tổ yến khác trên thị trường. Do tính chất nguy hiểm của việc lấy tổ yến trong hang động nên loại tổ yến này thường có giá cao nhất so với các loại tổ yến khác trên thị trường. Vì sống trên các vách đá cheo leo cho nên yến sào đảo thường có thân dày; chân cứng và hình dạng giống một cái bát úp để bảo vệ trứng và chim non.

Tổ yến sào nuôi

Khi con người tìm hiểu biết được quy trình sinh hoạt và tính năng của loài chim này. Cho nên ngành dẫn dụ chim yến vào nhà nuôi phát triển và tạo nhà nhiều loại yến nhà. Tuy nhiên, việc nuôi Yến đòi hỏi vốn đầu tư rất lớn, thời gian dụ yến lâu dài bởi chỉ có thể dựa vào kĩ thuật xây dựng và thiết kế để dẫn dụ chim yến vào nhà làm tổ chứ người nuôi không thể có tác động gì thêm. Một lỗi rất nhỏ trong quá trình xây dựng, chăm sóc yến, cũng khiến yến bay đi. Do đó xây dựng nhà yến đạt chuẩn để yến trú ngụ và các tổ yến khi khai thác có chất lượng tốt nhất không phải là điều dễ dàng.

2. Phân loại yến sào theo màu sắc

Huyết yến

Yến huyết đảo là loại yến quý có giá thành hết sức đắt đỏ, chúng có màu từ đỏ tươi cho đến đỏ thẫm. Yến huyết chỉ xuất hiện trong môi trường vách đá hang động tự nhiên. Dân gian cho rằng màu đỏ của yến huyết được tạo ra từ máu của chim yến trong quá trình xây tổ do nước bọt không đủ. Tuy nhiên, hiện đại ngày nay lại cho rằng nhiều khả năng màu đỏ được tạo thành bởi các phản ứng hóa học của các khoáng chất từ vách đá ngấm vào tổ yến.

Sản lượng ít, huyết yến chỉ có ở nơi cheo leo hiểm trở, khai thác quá trở ngại nên giá thành rất đắt đỏ. Huyết là sản phẩn yến sao quý, có giá thành đắt đỏ

Hồng yến

Cũng tương tự như huyết yến, hồng yến là loại yến sào quý chỉ có ở vùng biển đảo. Hồng yến có màu sắc hồng nhạt trên bề mặt của tổ yến. Màu sắc hồng tự nhiên của tổ yến đảo thiên nhiên nhờ vào nguồn gốc địa hóa, thành phần hóa học và khoáng vật phong phú tại những vách đá, hang động. Do đó, tạo nên giá trị dinh dưỡng đặc biệt cao và mùi vị đặc trưng.

Bạch yến

Bạch yến là loại tổ yến mà chúng ta thấy nhiều nhất trên thị trường hiện nay. Bạch yến cũng được tạo thành từ nước giãi của chim yến, có màu trắng ngà, có lẫn lông và tạp chất trong quá trình xây tổ của chim.

3. Phân loại theo độ sạch

Ngày nay khi công nghệ sơ chế, chế biến yến phát triển, người ta còn chia yến sào theo độ sạch của tổ yến.

Tổ yến thô

Yến sào thô là loại tổ yến chưa qua xử lý hay làm sạch, được khai thác trực tiếp từ nhà yến hay các hang động vách núi ngoài biển khơi. Yến sào thô thường sẽ có nguyên bản hình dáng ban đầu, có lẫn lông tạp chất, thậm chí phân yến. Để sử dụng người dùng cần phải trải qua quá trình sơ chế làm sạch bằng các dụng cụ chuyên dụng.

Yến sào tinh chế

Yến sào tinh chế là loại yến đã được làm sạch lông và các tạp chất. Tuy nhiên, yến sào tinh chế không giữ được nguyên bản hình dáng của tổ yến ban đầu mà có hình dạng của các loại tổ định hình

Yến sào rút lông khô

Yến sào rút lông khô là loại yến làm sạch cao cấp, đã được loại bỏ lông và các tạp chất. Phương pháp rút lông khô giúp hạn chế quá trình tổ yến tiếp xúc với nước cho nên yến sào rút lông khô giữ nguyên vẹn hình dáng của tổ yến ban đầu. Đồng thời, lượng chất dinh dinh trong tổ yến được đảm bảo toàn vẹn. yến sào rút lông khô giữ nguyên hình dáng của tổ yến ban đầu

Cộng dụng của yến sào

Các nhà khoa học đã chỉ ra, trong yến sào có chứa khoảng 55% protein không béo cùng 18 loại axit amin rất quan trọng đối với sức khỏe. Do đó, yến sào có giá trị dinh dưỡng rất lớn đối với sức khỏe con người

Đối với trẻ em

• Yến sào giúp bồi bổ cơ thể, cung cấp dinh dưỡng cho trẻ phát triển một cách toàn diện, bổ phổi, ngăn ngừa các bệnh viêm phế quản, ho thường xảy ra ở trẻ nhỏ.
• Giúp trẻ ăn ngon miệng, kích thích tiêu hóa. Yến sào cung cấp canxi giúp bé phát triển chiều cao, giúp trí não phát triển tốt, thông minh hơn.

Đối với phụ nữ/ phụ nữ mang thai

• Yến sào chứa các chất như threonine, Collagen, Acid syalic và Tyrosine có tác dụng giúp chống lão hóa, ngăn ngừa vết nhăn; phục hồi nhanh chóng các tổn thương, giúp dễ dàn xoá bay các vết thâm do mụn; duy trì làn da tươi trẻ và kéo dài nét thanh xuân cho phụ nữ.
• Bên cạnh đó, yến sào giúp kích thích khả năng sinh sản hồng cầu, mang lại làn da tươi tắn hồng hào cho phụ nữ.
• Yến sào có tác dụng rất tốt cho phụ nữ và phụ nữ mang thai
• Collagen có trong yến cũng giúp phụ nữ mang thai hạn chế các vết rạn; nám da; da khô và nổi mụn. Giúp phụ nữ sau sinh nhanh chóng hồi phục sức khỏe, cơ thể khỏe mạnh, mẹ khỏe, con khỏe.

Đối với nam giới

• Trong yến sào chứa chất Acid amin Methionine giúp nhanh chóng phân hủy và đốt cháy chất béo, kích thích tăng trưởng tế bào, tăng sức đề kháng cho cơ thể.
• Chất menthinine hỗ trợ chống kiệt sức, viêm khớp; các bệnh về gan; rối loạn sự ham muốn, giúp điều hòa chức năng tình dục; hỗ trợ điều trị bệnh liệt dương và lãnh cảm.
• Yến sào cũng giúp cải thiện tình trạng mệt mỏi; căng thẳng, giúp làm dịu các cơn đau xương khớp, giúp cơ thể khỏe mạnh toàn diện

Đối với người già

• Tổ yến giúp tăng cường sức đề kháng, hệ miễn dịch cho cơ thể người già. Giúp bồi bổ khí huyết và kích thích khả năng tiêu hóa làm tăng cảm giác ngon miệng.
• Tổ yến chứa lượng lớn Lysine và N-acetylglucosamine giúp tăng cường hấp thu canxi ở người cao tuổi. Ngăn ngừa tình trạng loãng xương; thoái hóa cột sống; giúp xương chắc khỏe; phục hồi sụn bao khớp; ngăn ngừa thoái hóa khớp.
• Tổ yến còn có khả năng cải thiện chức năng tuần hoàn của tim ổn định hơn, hỗ trợ huyết áp ổn định; đặc biệt với người già bị cao huyết áp.
• Đối với người bệnh phẫu thuật
  Với người bệnh sau phẫu thuật, yến sào có tác dụng phục hồi và chữa lành vết thương; tăng hệ thống miễn dịch, ngăn ngừa nhiễm khuẩn sau các cuộc phẫu thuật.
• Tổ yến sẽ hỗ trợ tái tạo tế bào; tăng tốc độ hồi phục bằng cách đẩy mạnh quá trình phân bào.

Các món ăn từ yến sào

• Yến sào chưng đường phèn
• Yến sào chưng táo đỏ hạt sen
• Yến sào hầm gà ác
• Yến sào sữa tươi
• Yến sào chứng lá dứa hạt chia Yến sào chưng hạt sen, kỷ tử

Những lưu ý khi sử dụng yến sào

• Thời điểm sử dụng tổ yến tốt nhất là vào buổi tối trước khi đi ngủ.
• Duy trì ăn tổ yến đều đặn và thường xuyên với lượng nhỏ để có tác dụng tốt nhất.
• Nên chưng cách thủy tổ yến để có hiệu quả tốt nhất không nên nấu trực tiếp và nấu với nhiệt độ quá cao trên 100 độ.
• Bà bầu mang thai dưới 3 tháng, em bé sơ sinh dưới 6 tháng tuổi chưa nên dùng yến sào.
• Người mắc những bệnh viêm nhiễm cấp tính; người sốt, cảm mạo, đau đầu, đau bụng thì không nên sử dụng sử dụng yến sào
• Đặc biệt chỉ nên mua yến sào tại những địa chỉ uy tín, có kiểm nghiệm chất lượng.

Tổ yến là món ăn có giá trị dinh dưỡng cao – điều này không thể phủ nhận. Nếu bạn hay mua tổ yến có thể thấy mặt bằng chung, mỗi cân yến có giá từ hàng chục đến cả trăm triệu. Nghề nuôi chim yến hiện đang là một trong những ngành nghề mang lại hiệu quả kinh tế cao tại Việt Nam. Nhưng cũng có rất nhiều vấn đề xoay quanh thị trường này.

Yến thật yến giả lẫn lộn tại thị trường Việt Nam

Mặc dù yến sào là sản phẩm cao cấp nhưng không chỉ bán ở các cửa hàng, yến cũng đang được bán nhiều tại các chợ truyền thống tại Việt Nam. Việc này gây ảnh hưởng rất lớn đến việc đảm bảo chất lượng yến sào. Theo đó, yến sào cũng có nhiều giá khác nhau, có nơi bán 1-2 triệu đồng/100gr yến, nhưng cũng có nơi bán 2,5-3,5 triệu đồng/100gr. Mà người mua thì thật khó có thể phân biệt được sự khác biệt của hai loại yến này.

Tại thị trường yến sào Việt Nam, các sản phẩm của yến cũng được phân ra nhiều loại, với những giá thành khác nhau: Yến gồm có yến thô nguyên tổ vẫn còn lông và loại yến tinh chế đã được làm sạch lông cùng tạo hình. Yến vụn (sản phẩm bình dân) là những sợi gãy vụn của sợi yến dài rơi ra trong quá trình thu hoạch hay sơ chế.

Theo các chuyên gia, nếu bạn mua đúng là yến sào Việt Nam với các thông tin về nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, không pha trộn thêm chất gì thì đều là hàng chuẩn và yên tâm sử dụng dù là yến tinh chế hay vụn yến. Nhưng ở chiều ngược lại, nếu bạn gặp mua phải yến trôi nổi, kém chất lượng, ngâm nước, đường, rau câu thì dù là yến nguyên tổ hay yến vụn đều có thể khiến bạn “tiền mất tật mang”.

Phân tích tiềm năng của thị trường yến sào Việt Nam

Có thể khẳng định nghề yến sào tại Việt Nam là ngành cho giá trị kinh tế cao. Trong năm 2020, ước tính sản lượng yến sào Việt Nam đạt từ 120-150 tấn, trong đó mức giá yến thô trung bình từ 20 triệu đồng/kg trở lên. Theo đó, doanh thu thị trường yến sào có thể đạt con số khoảng 3.000 tỷ đồng. Nếu được phát triển tốt, ngành yến sào có thể đem lại giá trị kinh tế lên đến hàng nghìn tỷ mỗi năm.

Bên cạnh thị trường nội địa, yến sào Việt Nam còn được xuất khẩu ra nhiều thị trường lớn khác như Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Canada, Mỹ qua việc xách tay hoặc xuất khẩu qua đường tiểu ngạch. Nhìn chung, các khu vực trên đều là nơi tập trung đông cộng đồng người Hoa – người có xu hướng ăn yến để bồi bổ. Mà yến sào Việt Nam lại được coi là yến có chất lượng bậc nhất thế giới nên người tiêu dùng quốc tế rất coi trọng. Cũng không thể phủ nhận lượng tiêu thụ nội địa của thị trường yến sào Việt Nam đang dần tăng mạnh do đời sống con người ngày càng cao, người ta chú ý đến sức khỏe bản thân và gia đình nhiều hơn.

Tóm lại, thị trường yến sào Việt Nam chính thống đang được quan tâm và phát triển lớn hơn nữa. Theo đó, nghị định số 13/2020/NĐ-CP ngày 21-1-2020 của Chính phủ hướng dẫn chi tiết Luật Chăn nuôi quy định, tổ yến sau sơ chế phải đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật: màu sắc của yến sào phải là trắng, trắng ngà, cam, hồng hoặc đỏ.

Tổ yến phải có mùi vị đặc trưng, không có mùi lạ và không phát hiện tạp chất khi kiểm tra bằng kính hiển vi phóng đại 5-10 lần. Ngoài ra, các chỉ tiêu về nồng độ kim loại nặng, protein, salmonellosis… đã được quy định rất cụ thể, tùy từng chỉ tiêu. Đặc biệt, tổ yến không được phép chứa chất tẩy trắng.

Những quy định trên góp phần quan trọng trong việc xóa bỏ tình trạng làm yến giả, yến kém chất lượng.

Thị trường yến sào Việt Nam hiện nay có rất nhiều nơi bán yến kém chất lượng, yến tẩm đường, ngâm nước, ngâm rau câu… để khiến mẫu mã trông đẹp hơn, bán được giá hơn, nhưng khi mua về chế biến lại khiến người tiêu dùng vô cùng thất vọng.

Là một người mua hàng thông thái, đặc biệt là với thực phẩm đưa vào cơ thể như yến sào, bạn nên hết sức tỉnh táo và cẩn thận trước những sản phẩm yến không rõ nguồn gốc, không được kiểm chứng. Bạn hãy chọn những thương hiệu yến sào uy tín, những cơ sở kinh doanh được kiểm chứng đàng hoàng theo quy định của Nhà nước.

Đối với các bé đang trong thời kỳ ăn dặm, đặc biệt là trẻ biếng ăn hay mắc các bệnh về phổi sử dụng yến sào là rất cần thiết bởi nó không chỉ cải thiện khả năng miễn dịch mà còn tăng cường sức đề kháng cho trẻ. Đối với trẻ em đang ở độ tuổi đến trường, sử dụng món ăn này giúp làm tăng trí nhớ, ổn định thần kinh, giúp trẻ có tinh thần thoải mái để tiếp thu và lĩnh hội kiến thức.

Kích thích tiêu hóa, giúp bé hấp thu dưỡng chất tối ưu

Yến sào có chứa hàm lượng Protein lên tới 50%, các loại acid amin và nhiều nguyên tố vi lượng quý, giúp kích thích hệ tiêu hóa của trẻ. Ngoài ra, yến sào còn chứa nhiều canxi tốt cho sự phát triển chiều cao của trẻ và Fe là các khoáng chất cần thiết mà cơ thể bé thường bị thiếu.

Tăng cường miễn dịch

Yến sào cung cấp một lượng đạm cao, ít béo giúp tăng cường khả năng miễn dịch của trẻ nhờ bản thân.

Phát triển trí não

Yến sào có tác dụng kích thích và thúc đẩy hệ tuần hoàn máu hoàn hảo hơn, giúp trẻ em phát triển não bộ và trí não của mình một cách toàn diện nhất, kích thích sự tăng trưởng của cơ thể trẻ.

Tăng cường trí nhớ

Các vi chất dinh dưỡng quan trọng như đồng, kẽm, brom… rất có ích cho quá trình ổn định thần kinh và tăng cường trí nhớ của trẻ. Đặc biệt đối với lứa tuổi học sinh, sử dụng Yến đều đặn hợp lý sẽ giúp phát triển hệ thống trí não, ổn định tinh thần, giúp nhớ lâu hơn và nhất là trong những kỳ thi cử vất vả.

Tăng hấp thu, mau lớn

Đối với trẻ bị suy dinh dưỡng, hay mắc các bệnh do môi trường thay đổi thì việc dùng Yến sào sẽ giúp bé bổ sung thêm nhiều acid amin, canxi, protein và các nguyên tố vi lượng khác có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ, giúp bé hấp thụ và tiêu hóa tốt hơn qua màng ruột. Bé được dùng tổ yến thường xuyên chóng lớn, tăng cường kích thích sinh trưởng của các tế bào…

Lưu ý khi sử dụng Yến sào cho bé

• Trẻ sơ sinh – dưới 1 tuổi: Tuyệt đối không sử dụng yến sào
• Trẻ em từ 1 – 3 tuổi: Giai đoạn trẻ ăn dặm và làm quen với đồ ăn. Bạn có thể dùng 0.5gr yến/ngày và tăng dần lên 1-1.5gr/ngày tùy vào thể trạng của trẻ.
• Trẻ em từ 4 – 10 tuổi: Tác dụng của yến đối với trẻ ở giai đoạn này thể hiện rõ ràng. Bạn có thể cho trẻ ăn từ 1-2gr yến/lần và sử dụng hàng ngày.

Thời điểm cho bé ăn yến tốt nhất trong ngày là lúc sáng sớm ngay sau khi bé ngủ dậy hoặc buổi tối trước khi bé đi ngủ. Đây là hai thời điểm mà trẻ nhỏ có thể hấp thu dinh dưỡng tốt nhất trong ngày.

Trên đây là những tác dụng của yến sào với trẻ em và những lưu ý khi sử dụng yến sào cho trẻ. Quý khách hàng lưu lại và chia sẻ lên trang cá nhân của mình để nhiều người được biết. Cảm ơn Quý khách hàng luôn tin tưởng đặt hàng tại Tổ Yến Chuẩn.